Suomieraren eta Itakaren arteko bidaia

Ainize Madariaga/Berria 2022ko abuztuaren 19a

Joseba Ossa, artxiboko irudian.

Bizitzako planetatik kanpo zegoen suomiera; alta, barneraino sartu zitzaion, mundu ikuskera berria eman zion, eta geroa net baldintzatu. Itakarako bidaian bezala, egitarau hetsia baino, irekia nahiago baitu. Joseba Ossa itzultzaile bilakatu da suomierari esker, baina zintzoki aitortu du itzulpengintzak bere mugak dauzkala. Berria egunkariaren Hizkuntza baterako bidaia serieko erreportajea da honakoa.

Hizkuntzarako bidaia zentzu denotatiboan egin zuen Joseba Ossak (Zumaia, Gipuzkoa, 1964): Euskal Herria uztearekin hasi baitzen hizkuntzak ikasten. Alta, nork usteko zukeen haren mapa linguistikoa Finlandiaraino hedatuko zenik? Eta Finlandia sartuko zenik haren izatearen muineraino?  Aurreikusitako planek ez zuten ikusi lengoaia Ossaz jabetzen: "Ez zen planean sartzen". Eguneroko planeta suomieraz hasi zitzaion itzulika, bere itzultzaile ofizioa ere deliberarazteraino.

Euskal Herria 17 urterekin utzi zuen lehenik, urte sabatikoa hartu baitzuen komunitateetako bizitzak aztertzeko: "Iraultza handietan ez nuen jada sinesten, bai txikietan". Frantziako eta Kataluniako lurretan barrena ere ibili zen, bertako lengoaiak eta komunitateetako kodeak ikasteko. Hizkuntzen bidaia abiatua zuen; bere baliza frantsesak eta katalanak bete zioten. Irakasletza ikasi zuen gero, Donostian, "euskarazko ikasketa bakarrak zirelako"; etxeko lengoaia izan du betitik iparra. Baina ez ditu baztertu gainerako puntu kardinalak: Homerok Itakarako bidajean kontatzen duen bezala, bidea bera bidaia izan baitu Ossak, ezustekoei edekia, bizitzaren paradetan paratuz. Aldi berean, komunitarismoa bistatik galdu gabe, Donostiako Emausen sartu zen, langile eta ikasle aldi berean, 1984an. Bi urtez hala ibili zen, ikasketak akitu arte: "Komunitate bizitzan krisia izan nuen, eta erabaki nuen alde egitea. Hor hasi zen nire bidaia". Erabaki zuen giza ernaldi batez Europa kurritzea, Zumaiatik urrian ilki eta uztailean Finlandiara heltzeko. Helburua bete zuen.

Finlandiarako tira ukan zuen, Donostiako Emauseko lankide finlandiarraren eraginez, erran baitzion Helsinkiko Emausen lana lor zezakeela. Baina hori ez zen helmugaren helburua baizik izan, bidaiarenak bi izan baitziren: "Alde batetik, komunitate bizitza ezagutzea, botere harremanak nolakoak diren, gatazkak nola konpontzen diren... Han elkartu ginen. Hizkuntza sorpresa galanta izan zen; usainik ere ez nion hartzen, ez nekien nolako itxura zeukan ere. Bestetik, hizkuntzak ikasi nahi nituen: bi hilabetez Katalunian egon nintzen, lau hilabetez Frantzian eta Belgikan. Eta, gero, Finlandiara joan nintzen".

Irakurri erreportajea osorik.

Zumaia Gukak zu bezalako irakurleen babesa behar du tokiko informazioa euskaraz eta modu profesionalean lantzen jarraitzeko.


Izan Gukakide